Minas romanas dos Biocos

A mina de Os Biocos é unha das explotacións auríferas máis grandes realizadas directamente sobre rocha de Galicia, e a intervención patrimonial facilitou a accesibilidade aos labores e a posibilidade de entender o proceso de explotación do ouro na antigüidade dun modo moi gráfico.

Os traballos de extracción de ouro fixéronse mediante cortas de minado (popularmente coñecidos como biocos, velaquí o porqué no nome do lugar), unha técnica a través da cal, como explica Plinio el Viejo, a rocha vaise extraendo por medios mecánicos, socavándoa e abaténdoa co emprego de mazos, cuñas e picos, así como co posible emprego alterno de lume e auga para quentala e arrefriala, favorecendo deste modo a súa ruptura polo rápido cambio térmico.

Unha vez abatida a masa de rocha, ao pe dos frontes de explotación, faríase unha selección do material que contiña ouro. O mineral así seleccionado era sometido a un proceso de enriquecemento, seguramente nas proximidades da mina, na que se trituraba, se calcinaba, lavábase e moíase. Desta forma conseguíase un concentrado moi fino que sería lavado en batea para obter as diminutas partículas de ouro.

A forza hidráulica era fundamental para arrastrar e evacuar fora da mina todo o escombro ou material estéril non seleccionado. Isto facíase a través duns canais de evacuación escavados na propia rocha, que cando era preciso podían ser subterráneos, a modo de túneles que atravesan unha masa de rocha non explotada. Ditos canais de evacuación conducían todo o estéril cara os vales, onde sería arrastrado polos ríos.

A análise da explotación permite establecer un cálculo da cantidade de rocha extraída: entre 1.290.000 - 1.935.000 m3. Non existen cálculos específicos na mina que permitan coñecer a lei aurífera media, pero si temos en conta os valores medios para xacementos auríferos en contexto primario (en rocha) pódese establecer que da explotación romana dos Biocos extraéronse entre 774 e 1161 quilográmos de ouro (si se considera unha riqueza media de 600 mg/m3).

A mina de ouro dos Biocos exemplifica os procesos de transformación histórica que teñen lugar trala conquista do Noroeste por parte de Roma. O Imperio Romano estendeuse ao Noroeste peninsular baixo o goberno de Augusto, e tralo sometemento das súas poboacións, Roma puxo en marcha unha nova organización e explotación do territorio e das comunidades locais, que rompía totalmente coas formas de vida precedentes.

Case un século máis tarde, a construción da Vía Nova ao final do s. I d.C. mostra unha nova intervención para reordenar os mesmos territorios e poboacións ao servizo dos intereses do Estado. No Noroeste peninsular, Roma tivo ademais un interese particular pola riqueza mineira, e para poder explotar os recursos auríferos, impuxo un sistema de tributación no que as comunidades locais debían pagar á administración romana co seu traballo nas minas.